Van için iki güzel eser ortaya çıktı, kapasiteleri tartışılabilir, ama tasarım olarak son derece günün gereklerine uygun, modern ve de çağdaş…
Bu güzel eserlerden biri, Van Peynirciler Çarşısı…

Her ne kadar adından “tarihi” diye söz etsek de, peynirci esnafı ile et ürünleri satan sakatatçıların buluştuğu bu yıpranmış bina, tam anlamıyla koku kokteylinin oluştuğu bir çürümüş yığın halini almıştı.

Geçen yıldan itibaren onarıldı, düzeltildi, “tarihi” denen dokusuna zeval getirmeden, oldukça kullanışlı bir hale getirildi.

Üstelik bundan böyle, binayı sadece süt ve süt ürünlerini, belki birkaç da bal ve baharat çeşitlerini satan esnaf burada kalacak, yani artık burayı ziyaret etiğinizde, peynir, bal, ya da baharatlardan almak istediğinizde, burnunuza artık kan kokusu, et kokusu, yün kokusu gelmeyecek!

İkinci güzel eser ise, daha önce peynirciler çarşısında satış yapmak durumunda kalan et ürünleri satan sakatatçı esnafı için Akköprü Mahallesi’nde inşa edilen bir diğer çarşı…

Onun da yapım çalışması bir süre önce başlatılmış ve yaklaşık 20 gün önce de yapımı tamamlanmıştı.

Orada da artık tıpkı peynirciler çarşısında olduğu gibi sadece sakatatçı esnafı yer alacak, başka bir ürün çeşidi burada satışa sunulmayacak.
Şimdi bu her iki çarşıya neden “eser” yakıştırması yaptım, “altı üstü birer sıradan bina” diyen çıkabilir, şundan:

Bu her iki çarşının kendine özgü işlevleri olacak, yani bizim eski düzen bakkal dükkânları gibi hem yiyecek eşyası, hem ayakkabı bulundurulmayacak!

Peynirciler çarşısında peynir, sakatatçılar çarşısında da sakatat bulunacak. 

Bu her ikisi eserdir, çünkü hijyen diye bir olgunun farkına varacağız gittiğimizde, bu her iki yerde…
Bu her ikisi eserdir, çünkü gittiğimizde, bu her iki yerde, sağlığa ve çevreye önem verildiğinin birer örneği ile karşılaşacağız.

Rahat edeceğiz, içimiz açılacak, çekinmeden nefes alacağız, “aferin” demek geçecek içimizden, o yüzden bu her ikisi eser kıymetinde olmalı bizim için…

Ancak eksik olan bir şey var, o da, yaptığımız bir şeyi nasıl değerlendireceğimizi, arkasını nasıl getireceğimizi sanırım pek de önemsemiyoruz, ya da yöntem konusunda sıkıntılarımız var.

Mesela peynirciler çarşısı bir süredir tamamlandığı halde açılmıyor, kapısı kapalı, ne zaman açılacak, açıklama yok. 

Restorasyon nedeniyle buradan ayrılan peynirci esnafı ise, başka yerde, kar soğuk altında, yağmur çamur içinde günü idare etmeye çalışıyor.
Sakatatçılar çarşısındaki durum ise, daha farklı; bir-kaç esnaf gelip buraya yerleşmiş, geride kalan esnaflar dışarıda kalmış ve satışlarını orada yapıyorlarmış, çarşıda bir araya gelenler müşteri sıkıntısı yaşıyor, çünkü dışarıda kalanlara gidiyorlar.

Dolayısıyla çarşı, en azından şu anda, işlevsiz gibi…

Her iki kesim esnafla konuştuğumuzda, şunu söylüyorlar:

“Her şey iyi güzel, ama artık oturmuş bir düzen istiyoruz.” 

“Açılışlarımız yapılsın, dışarıda kalan esnaf da uyarılıp buralara yönlendirilsin ki, yapılan çalışmaların bir anlamı olsun.”

Doğrusu, bu her iki çarşı özellikleri itibariyle Van’a örnek katkılar sunacak, ancak esnafın da dediği gibi, bir an önce düzenli bir faaliyet alanı haline getirilirse…