“Van Gölü Havzası Koruma ve Güzelleştirme Platformu” tarafından önümüzdeki günlerde Bitlis’te, “Van Gölü Havzası Koruma, Tanıtma ve Güzelleştirme Çalıştayı” adı altında bir çalıştay planlanıyor.

Buna dair önceki gün Çalıştay Tertip Komitesi, bir basın açıklaması yaptı. 

Adilcevaz’da yapılan açıklamaya yerel dinamikler, belediye yetkilileri, akademisyenler ve Vangölü Aktivistleri Derneği yöneticileri katılım sağladı. 

Basında, önemine haiz bir yer bulamayan bu açıklamayı kaçımız duydu, ya da duyan kaçımızın ilgisini çekti bilmiyorum ama burada Van Gölü’nün koruma altına alınmasına yönelik çok dikkat çekici tespitler ve öneriler var.

Medyada ve toplumda hemen hemen göz ardı olduğu anlaşılan bu açıklamayı, ilgililerin konuya bir kez daha dikkatlerini çekmek için bu köşede paylaşmayı uygun gördüm. 

İşte, Bitlis’te yapılması düşünülen çalıştaya dair, Adilcevaz’daki yapılan basın açıklamasından ilginç tespit ve öneriler:

“Son yıllarda göl çevresinde nüfus oldukça artmıştır. Bunun sonucunda göl ve çevresi ekolojik bozulmaya doğru gitmektedir. Toplum olarak ve bireysel olarak bilinçsizce bu doğa harikası yaşam kaynağımızı kirletmeye devam ediyoruz. Van Gölü havzasında bulunan yerleşim yerlerindeki il, ilçe ve köylerin atık suları, sanayi ve hayvancılıktan gelen atıklar, tarımsal atıklar, özellikle evsel atıklar, kanalizasyonlar göle akmaktadır. Mezbahanelerden akan hayvansal atıklar da göle ciddi manada zarar vermektedir. Göle akan derelerde poşet, çocuk bezi, plastik su şişesi ev eşyası vb birçok atığın olduğu gözlemlenmiştir. 

Açıktır ki, göle girilen alanlar gittikçe azalmakta, sahiller her geçen gün daha fazla kirlenmektedir. Yaptığımız araştırmalar sonucunda arıtma tesislerinin birçoğunun tam kapasite ile çalışmadığını öğrenmiş bulunmaktayız. Haricen öğrendiğimiz kadarı ile elektrik dağıtıcısı firma, belediyelerin arıtma tesisine ilişkin borcundan dolayı elektrik hizmetini sonlandırmaktadır. Açıktır ki, bu bir kamu hizmetidir. Bu hizmet aksatılamaz ve doğaya zarar verilmesine göz yumulamaz. Gerekirse borçla ilgili hukuki süreç başlatılabilir ancak hizmet sonlandırılamaz. 

Bizim beklentimiz bu arıtmaların yükünün belediyelerden alınması ya da paylaşılması yönündedir. Bu arıtmaların harcadığı elektriğin bir süreliğine 50’si devlet tarafından karşılanmış olsa da geri kalan kısmı belediyelere mal edilmektedir.  Giderlerden tasarruf etmek isterken arıtmanın çalışma kapasitesi maalesef ki düşürülmektedir. Sivil toplum örgütleri olarak bir diğer önerimiz, elektrik giderleri yol aydınlatmalarda olduğu gibi ücretsiz olmalı ya da kamu tarafından karşılanmalıdır. Bunların işletmeleri de Çevre Şehircilik ya da İl Özel İdare gibi daha güçlü kurumlarda olmalıdır. 

Ayrıca gölde hayvan ve yün yıkama da kirliliğe neden olmaktadır. Her ne kadar bu görünen kirlilik şu anda mevsimsel ise de kapalı bir havza olan ve kendini temizleyemeyen Van Gölü'nün her geçen gün kirlendiği gerçeğinin de farkında olmalıyız. 
Bu konuda önceliklerimiz şunlardır;

*Artan kirlilikle mücadele, 

*Arıtma tesislerinin bir an önce faaliyete geçmesi, 
*Van Gölü'ne ‘Ulusal Öneme Haiz Sulak Alan’ statüsü kazandırılması 

*Ekim ayında (16-17 olabilir) Bitlis’te geniş kapsamlı bir çalıştay düzenlenmesi 

*Teknik bir ekip kurulmak sureti ile havzanın gezilerek rapor hazırlanması, bu raporun çalıştayda da değerlendirmeye tabi tutulması 

*Havzadaki arıtma tesislerinin gezilerek eksikliklerin/yanlış uygulamaların tespit edilerek gerekli işlemlerin yapılması 

*Van Gölü'ndeki artan kirliliğinin sebebinin araştırılması 

*Farkındalık oluşturmaya devam edilmesi 

* Van Gölü'nün belirli noktalarından DSİ, çevre şehircilik, sağlık müdürlüğü ve ilgili kuruluşların iştiraki ile örnek alınmak suretiyle tahlil yaptırılması, kirliliğe neyin sebep olduğunun tespiti

*Öğrencilere yönelik eğitim faaliyetleri gerçekleştirilmesi 

*En nihayetinde bu nadide gölü gelecek nesillere aktarılabilmesi için Van Gölü Koruma Kanununun ivedilikle hayat bulması ya da kanunların uygulanması büyük önem arz etmektedir. 

Havzadan gölü alın, geriye hiçbir şey kalmaz. Havza için güneş ve oksijen neyse, Van Gölü de o dur.”