Batı ülkelerinde yaşayanlar, şehirde turladığınızda sokakların, parkların, piknik alanlarının, yeşil bölgelerin, ağaç diplerinin ne kadar temiz olduğundan söz ederler size, bir yakınınız varsa her hangi bir batı ülkesinde şimdiye kadar anlatmamışsa sorun, size mutlaka oralardaki insanların çevreye yaklaşımından söz edecektir.

Bizde her sokakta birkaç çöpçü elinde süpürgesi ile gün boyu dolaşırken, oralarda sokaklarda çöpçü görmenin hemen hemen mümkün olmadığını söyleyeceklerdir.

‘Peki, nasıl oluyor bu?’ diye sormanız gerekecek tam o sırada, cevap benim duyduklarımla aynı olacaktır: 

“Kimse elindeki çekirdeği bile rastgele çevreye atmaz, varsa elinde bir atık, izmarit, çekirdek, pet gibi bir şey, üzerinde taşır, bulduğunda da bir çöp kutusuna atar, böyle bir kültür oluşmuş!” 

Kültür…

İşin püf noktasını da duyarsınız yakınınızdan, arkadaşınızdan; 

Kültür..!

Yani batı ülkelerinin caddesinde, kenarında-köşesinde, yerde atık bulunmamasının tek mucizevi nedeni ‘kültür’…

Çevreye atık atmama kültürüne eriştiniz mi, demek ki çevrenizde artık çöpçüye bile gerek kalmıyor!

Şimdi bizde durum ne..?

Anlatmama gerek var mı bilmiyorum, bu soruyu gören okurun zaten cevabı film şeridi gibi beyninden geçmiştir.

Biz sadece izmarit, çekirdek falan atmayız sokağa, yastık, yorgan, minder, onu bırakın eskiyen kanepeyi, buzdolabını, çamaşır makinesini ve daha bir sürü kaba eşyamızı sürükleriz bir kenara, yol, cadde, bahçe, park, fark etmez, yeter ki o sırada içerden uzak dursun, oysa dışarısı da evimiz, haberimiz yok!

İzmarit, çekirdek atmak ise zevk bizim için, hatta atmadığımızda eksiklik his ederiz, o derece yani… 

Hele her Kurban bayramında adettendir, çevreye mutlaka et parçaları havale ederiz, bunu yapmayana zaten ‘kurban kesmiş’ gözüyle bakılmıyor.

Kurban kesen de bunu bir beceri sayar.

Artvinlileri çevreye duyarlı bilirdim, bir haberde vardı, televizyonlar gösterdi, kurbanın tüm içini, ayağını, bacağını, kellesini hemen yanlarından geçen dereye havale etmişler,  öyle ki bol görüntü alınabilecek kadar habere konu olmuşlar…

Yazık…

Van nasıl peki, bu konuda..?

Al birini vur ötekine…

Sözünü ettiğim ‘zevk için yere izmarit çekirdek atma kültürü’ en fazla Van’da mevcut, iğne önce bize olsun…

Nasıl düzeleceğiz?
Kültür…

Reçete çok açık, kültür…

Nasıl olacak bu, bu saatten sonra?

Biraz zor ama başka da çaremiz yok, başarmak zorundayız.

Evden başlatarak, sonra okul, işyerleri; önce büyükler özümseyecek bu kültürü, sonra çocuklara aşılanacak, anlatılacak, benimsetilecek, ‘ayıp-günah’ diyerek değil, ‘insan olmanın vasfı’ denecek ve ‘insani’ yön öne çıkarılacak, kültüre dönüşecek böylece, yoksa bir süre sonra ayıp günah olmadığını gördüğünde çöpü yine sokağa sallayacak…

Ve her kes bir diğerini uyaracak, hatta çöp atmaya yeltendiğinde kınayacak.

Denemekte fayda var, çünkü hayat yaşlandığı kadar gençleşiyor da, en büyük avantaj sahibi ise, hayatın genç tarafıdır…