Kent yerelde, aşağıdan yukarıya, merkezde ise yukarıdan aşağıya doğru bir şekillendirme sürecinde. Kent bileşenlerinin öne çıkanları kenti eldeki imkanlarla aşağıdan yukarıya doğru dizayn ederken, merkezi yapı kenti tepeden aşağı doğru şekillendirmekte. Birbirini tamamlayan bu süreçlerin buluşulan yerde daha büyük bir enerjiyle kenti cazibe merkezi haline getirmesi en büyük beklentilerden biridir. 

Son yıllarda yapılan yerel girişimler sayesinde iki ağır deprem ardından neredeyse hiçbir hibe yardım almadan kentin ayakları üzerinde durarak buraya kadar gelmesinde emeği geçenleri artık herkes tanıyor, biliyor. Bu bilme tanıma durumuna karşılık siyasal olarak yaşanan kısır döngülerin getirdiği tıkanıklık ve  darbe girişiminin sıkıntıları kent bütünlüğünde sorunların aşılmasını geciktirmektedir. Ayrıca kentin ertelenmiş borçlarının ödenmeye başlanması ile birlikte daha sıkıntılı yol almaya çalışacağı da bir yere not edilmelidir.

Yerelde İran pazarını kente taşıma mutluluğu yanına konulamayan cazibe merkezi olma beklentisi şuana kadar kentte hayal kırıklığı yaratmış olsa da İranlı turistlerin günü birlik ve belli dönemlerde kente gelişleri, yerel esnaftan yaptıkları alış veriş, kenti bir geçiş noktası olarak kullanmaları, konaklamalarıyla kentin mevcudunu dönüştürmesi tabi ki kolay olmayacak. Bunun üstüne mutlaka hükümet tarafından kalıcı bir şeyler konması lazım. 

Cazibe merkezlerindeki beklentilerin şuana kadar karşılanmamış olmasının ardından hükümetin tepeden yeni bir süreci başlatacak, ekonomik olarak kenti rahatlatacak yatırımlar, fırsatlar yaratması gerekmektedir. Özellikle tarım hayvancılık alanına yapılacak devlet destekleri bölge ve kent özeline yönelik teşviklerin yaratılması şart. 

Kentin bölgesinden aldığı ağır ve yıkıcı göçle alt yapısını beklentiler oranında karışlaması bağlamında bakanlıklar üzerinden kaynak aktarımı, destekler, yatırım ortamına yansıyacak girişimlerin, kredilerin büyütülmesi kısa vadede hükümetin kente yapacakları olarak karşımızda durmaktadır. Yerelde, yerinden kalkınmada ise kent bileşenlerinin daha organize şekilde beklentileri karşılayacak işlerin içine girmesi gerekiyor.

Kamu özel sektör ortaklığı, sivil mesleki yapıların, yerel yönetimlerin bütünlüğünü aktive eden, kişi özeli değil, kent genelini kapsayan, herkese dokunan iyileştirmelerin, kaynakların aktarımında yaratılmasında merkez üzerinde etki yaratacak lobi çalışmasına ihtiyaç her zamankinden çok daha fazla hissedilmekte… Kentin gerçek ekonomik veriler üzerinden hükümet önünde anlatılması, ülkedeki belli mesleki üst yapılarda konumunun tartışmaya açılması, kentin buralarda temsili, sorunların merkeze taşınması gibi yerel dinamiklerin üzerine düşeni yapmaları gerekmektedir.

Bunlarla birlikte yerinden ve merkezden yapılanların buluştuğu ve daha büyük bir güce dönüşen bir kaynağın, çabanın, birlikteliğin kente yansıması tabi ki kısa vadede beklenen ve umut edilendir…